Onderstaand artikel is er eentje uit de oude doos. Hij stond jarenlang op de oude website maar had de verhuizing naar de nieuwe website gemist. Omdat het artikel nog steeds actueel is hebben we hem na een kleine bewerking weer opnieuw gepubliceerd.
Voeten, hoeven, of klauwen: het zijn de uiteinden van de benen waarop wordt gelopen. Voortbeweging is zo essentieel dat door de natuur de benodigde onderdelen al heel lang geleden zijn uitgeselecteerd en uitontwikkeld, en mits ze worden gebruikt in de omstandigheden waarvoor ze zijn geschapen behoeven ze geen buitensporige aandacht. Voeten, hoeven en klauwen zijn niet nodeloos gecompliceerd, vergeleken met de meeste organen zijn ze van verbluffende eenvoud. Het is dan ook volkomen normaal om je eigen teennagels te knippen en pas bij problemen een pedicure te raadplegen, en ook bij praktisch alle dieren beschouwen we de uiteinden van de benen als onderdelen die, bij de juiste omgevingsvariabelen, "vanzelf" goed blijven.
Problemen ontstaan pas wanneer de betreffende onderdelen worden gebruikt in omstandigheden waarvoor ze niet zijn geschapen. Bij paarden en paardachtigen komen hoefproblemen regelmatig voor, omdat deze dieren veelal moeten leven onder verkeerde leefomstandigheden. Bij paarden ontstaan de problemen niet door het lopen, of door de ruiter, maar door het stilstaan. De filosofie van Paard Natuurlijk is dan ook dat je hoefproblemen het beste kunt oplossen door de leefomstandigheden te optimaliseren, waarbij vooral de mogelijkheid om 24 uur per dag te bewegen een doorslaggevende factor vormt. Wat er dan vervolgens aan hoefverzorging overblijft is iets dat je gemakkelijk zelf kunt doen, en alleen bij problemen heb je een professional nodig. Net als bij je eigen voeten!
Academisch of Ambachtelijk?
Vergelijk het met gebitsverzorging, zowel bij mensen als bij dieren: De beste gebitsverzorging begint met het scheppen van de juiste omgevingsvariabelen: het nuttigen van het juiste soort voeding. Wie zich niet overdadig aan het snoepgoed vergrijpt heeft doorgaans weinig met de tandarts te maken. Het dagelijkse gebitsonderhoud pleeg je zelf, en afgezien van een periodieke controle heb je eigenlijk alleen iets met de tandarts te maken wanneer er een probleem ontstaat. Voor het dagelijks onderhoud van je gebit heb je geen tandartsopleiding nodig. Zou je het gebitsonderhoud puur aan de tandarts overlaten dan krijg je juist problemen, juist omdat het dagelijkse onderhoud zo belangrijk is.
Met hoeven is het precies zo. Er is echter één verschil tussen tandartsen en hoefverzorgers: Tanden en kiezen bezitten nauwelijks herstelmogelijkheden, ook al worden de leefomstandigheden alsnog genormaliseerd. Hoeven daarentegen zijn verbluffend eenvoudig en kunnen ook prima zonder speciale verzorging herstellen zodra de leefomstandigheden worden verbeterd. Het verschil vind je terug in het opleidingsniveau: Tandartsen dienen een academische opleiding te doorlopen, hoefverzorgers slechts een ambachtelijke opleiding, en zelfs dat is niet eens verplicht.
De kleren van de keizer
Omdat hoefverzorging zo kinderlijk eenvoudig is hebben de beoefenaars ervan altijd al getracht een schijn van magie rond het hele hoefverzorgingsgebeuren in stand te houden. De meeste hoefsmeden laten het paard niet eens lopen, maar pretenderen nochthans iets te zien wat jij als leek uiteraard niet zou kunnen zien: wat "de stand" van de hoef moet zijn. Daar is volgens overlevering iets voor nodig dat je alleen maar op een opleiding tot hoefsmid zou kunnen leren. Wat je eigenlijk precies van hoeven zou moeten weten valt ook onder deze geheimzinnigheid: alle vakliteratuur gaat voornamelijk over hoefijzers en de bewerking en toepassing daarvan, en wat er overblijft past in een dun boekje dat je in één avondje uitleest. Meer is het domweg niet. De opleiding tot hoefsmid is een deeltijdopleiding, die voornamelijk gaat over het smeden van ijzer, en voor een groot deel bestaat uit een stageperiode waarbij je, afhankelijk van je mentor, veelal slechts gereedschap mag aangeven of het paard mag vasthouden. Leuk, maar absoluut niet vergelijkbaar met een academische opleiding. Laat je het smeden ook nog weg dan blijven er slechts onderdelen over die iedere paardenhouder met gemak zelf kan leren. Niet voor niets is de overheid al lang geleden gestopt met het toekennen van een "rijksdiploma" voor iets eenvoudigs als hoefverzorging.
Nageltjes knippen
Paard Natuurlijk heeft zich altijd sterk gemaakt voor het doorbreken van de waas van geheimzinnigheid rond het hoefverzorgingsgebeuren: Door middel van een multimediapakket, een cursus Natuurlijk Bekappen, de website Hoef Natuurlijk, proberen we te laten zien dat je voor de normale hoefverzorging geen professional nodig hebt: Hoefverzorging is niet veel meer dan "Nageltjes knippen". Meer en meer mensen verzorgen inmiddels op succesvolle wijze de hoeven van hun eigen paarden, precies zoals we hadden bedoeld. De een is handiger dan de ander, maar zelfs bij de mensen die nogal slordig bekappen gaan de hoeven er sterk op vooruit. In de natuur slijten de hoeven ook niet altijd even netjes af. Dat hoeft ook niet, want omdat er geen hoefijzers onder de hoeven komen kunnen de hoeven tijdens het gebruik vanzelf op een nette manier afslijten waardoor bekaponnauwkeurigheden worden vereffend. Jarenlange ervaring heeft dat inmiddels genoegzaam bewezen.
Maar waar ga je nu heen als je ondanks de goede leefomstandigheden en een natuurlijke bekapping toch nog te maken hebt met een hoefprobleem? Wij stelden destijds voor dat er behoefte zou zijn aan een nieuwe schare professionele hoefverzorgers, de zogenaamde "natuurlijk bekappers", die zonder de aanwending van ijzerwaren de benodigde assistentie zouden kunnen verlenen. Assistentie, want hoefverzorging is niet iets dat je uitsluitend aan de professional kunt overlaten. Net zo min als dat je na het inschakelen van een tandarts zelf totaal niets meer aan gebitsonderhoud hoeft te doen.
De door ons voorspelde vraag naar Natuurlijk Bekappers is volledig uitgekomen. Inmiddels zijn er velen die, veelal na het volgen van onze cursus, zich verder hebben bekwaamd in hoefonderhoud. Er bestaat inmiddels zelfs een vereniging voor Natuurlijk Bekappers.
Ik zie ik zie wat jij niet ziet!
Wat we helaas weer binnen zien sluipen is de neiging om de eigen markt te beschermen. De nadruk komt niet meer te liggen om de juiste leefomstandigheden en de juiste wekelijkse hoefverzorging door de eigenaar, maar aan het onderhoud dat door "de vakman", de natuurlijk bekapper, moet worden gepleegd. De rookgordijnen worden ook weer opgetrokken: de een probeert, met overbodige gesmijt met indrukwekkende medische termen, afbeeldingen van hoeven met allerlei gefantaseerde lijnen, en het maken van röntgenfoto's van zaken die je ook zo van buiten kunt zien, de potentiële klant te imponeren. Anderen bundelen zich in een vereniging en kennen elkaar een "keurmerk" toe, wat niet meer betekenis heeft dan wanneer Paard Natuurlijk zichzelf het "Paard Natuurlijk" keurmerk zou toekennen. De klant moet vooral weer het gevoel krijgen dat hij iets mist dat "zij" wel hebben, en dat hij daarom vooral niet moet proberen om zelf de nagels te knippen.
Ondanks alle keurmerken, geheimzinnigheden, geïmponeer met medische termen, etc.: Er bestaat geen officiele opleiding tot Natuurlijk Bekapper. Er bestaan wel enkele "opleidingen", maar erkend zijn ze allerminst, en ze worden georganiseerd door organisaties met een goed gevoel voor marketing, met navenante prijzen, maar er is geen enkele aanwijzing dat de "opgeleiden" betere prestaties behalen dan de niet opgeleiden. Er zijn in Nederland overigens bijna geen bekappers die een dergelijke opleiding hebben genoten, bijna allemaal vallen ze in de categorie "onopgeleid". Dat geldt eveneens voor diegenen die zo'n opleiding geven. Het valt te betwijfelen of er ooit een echte opleiding tot Natuurlijk Bekapper komt: Natuurlijk Bekappen is zo eenvoudig dat het geen opleiding verdient, het is niet veel meer dan "nageltjes knippen". Natuurlijk moet je een paar basisregels kennen en moet je enige vaardigheid met de gereedschappen ontwikkelen. Precies datgene dat je in een cursus van één dag kunt leren.
Terug naar af
Natuurlijk zijn er mensen die wat handiger zijn met het bekappingsgereedschap dan anderen, die de juiste fysieke gesteldheid bezitten, die wat meer ervaring met bekappen hebben opgedaan en graag anderen willen helpen. Dat die mensen zichzelf de titel "natuurlijk bekapper" toekennen is wat ons betreft prima. En uiteraard is het vragen van een financiele vergoeding voor het helpen met het hoefonderhoud daarbij gerechtvaardigd. Het gaat echter fout wanneer die financiele vergoeding de hoofdmotivatie wordt en het de klant aanmoedigen om zelf het hoefonderhoud te plegen tot een verstrengeling van belangen leidt. En dat is helaas iets dat we steeds meer zien gebeuren! De klant wordt weer dom gehouden, het hoefonderhoud wordt weer toegepraat naar diegenen die zichzelf tot "de vakman" hebben uitgeroepen, en uiteindelijk zijn we weer terug bij af.
Natuurlijk Bekappen werkt alleen wanneer het hoefonderhoud regelmatig plaatsvindt. Er is niets op tegen als je het geld er voor over hebt en twee keer per maand de natuurlijk bekapper laat komen, als je weet dat je de keus ook hebt om het zelf te doen. Er is echter wel heel wat op tegen als de klant wordt aangepraat vooral niet zelf te bekappen, en uiteindelijk de natuurlijk bekapper minder dan twee keer per maand langskomt, en de nagels niet vaak genoeg meer worden geknipt. Dan is het ook voor wat de paarden betreft "terug naar af".
De rol van PaardNatuurlijk / HoefNatuurlijk
We hebben het altijd als onze prioriteit gezien om hoefverzorging net zo normaal te maken als tandenpoetsen. Iets waar niets geheimzinnigs aan is en dat iedereen niet alleen maar gewoon zelf kan doen maar ook zelf moet doen. Juist door die waas van magie te doorbreken gaan mensen zelf de hoeven van hun paard bijhouden. De resultaten zijn spectaculair, juist omdat de frequentie waarmee er hoefonderhoud wordt gepleegd het belangrijkste is aan het hele hoefonderhoud.
De praktijk wijst ook uit dat er inderdaad niet meer dan dat nodig is.
Het is dan ook geen verrassing dat wij geen lid zijn van een vereniging van Natuurlijk Bekappers of meewerken aan een of andere "opleiding" tot hoefverzorger. Ook al zou het financieel lucratief zijn om die weg in te slaan. Het is nou eenmaal tegen onze visie en praktijkervaring. Aan mensen die zelf hun paard bekappen valt helaas weinig geld te verdienen maar bij deze wijzen we je toch graag nogmaals op de voordelen van het zelf bekappen...
