- Alles over fructaan
- Wat is de fructaan-index?
- De kaart
- Het algoritme
- Veelgestelde vragen
- De fructaan-index op je eigen website
- Waar kun je de fructaan-index vinden?
Wat is de fructaan-index?
Fructaan is een stof die hoefbevangenheid kan veroorzaken. Fructaan wordt door gras geproduceerd, en wel in een mate die afhankelijk is van de weersomstandigheden.
De fructaan-index wordt samengesteld aan de hand van de actuele weersinformatie. Hierdoor is gemakkelijk te zien of er een risico op een hoog fructaangehalte bestaat, waardoor je het graastijdstip en de duur van het grazen kan aanpassen.
De kaart
De kaart geeft een indicatie van de mogelijke hoeveelheid fructaan in het gras. De voorspelling wordt gemaakt aan de hand van de temperatuur en de hoeveelheid zonneschijn. Hierbij wordt geen rekening gehouden met factoren als het soort gras, de beschikbaarheid van voedingsstoffen en water.
Gebruik de kaart met gezond verstand! Wanneer de omstandigheden erg ongunstig zijn voor het groeien van gras, zoals aanhoudende droogte, of een gebrek aan voedingsstoffen, dan kan het fructaangehalte hoog zijn, ook al voorspelt de fructaan-index op basis van de weersgegevens dat de hoeveelheid fructaan laag is.
Over de gegevens
- Plaats
- De plaatsen in de tabel zijn gekozen vanwege hun geografische ligging en omdat ze een vliegveld hebben waar de weersomstandigheden voortdurend worden gemeten. Kies de dichtsbijzijnde plaats, woon je ergens tussenin dan kijk je gewoon bij beide plaatsen om te zien welk weertype het meest overeenkomt met je eigen waarneming. Het verschil zal niet groot genoeg zijn om een dramatische verandering van de risicofactor te veroorzaken.
- Weer
- Het weer is het weertype dat gemeten was op het tijdstip dat in de naastliggende kolom staat. De metingen worden verricht door de meteo-afdelingen van vliegvelden en hebben een hoge betrouwbaarheid. Voor de bepaling van de fructaan-accumulatie is slechts de temperatuur en de hoeveelheid zonneschijn benodigd, dus dit zijn de enige gegevens die we hier weergeven. Voor een uitgebreider weerrapport kun je terecht bij de diverse online weerstations.
- Update
- De tijd die wordt weergegeven is de tijd waarop de weersomstandigheden daadwerkelijk door het meteo-station zijn gemeten. Indien de tijd afwijkt van de huidige tijd dan betekent dit dat er geen nieuwe meetgegevens beschikbaar waren (server niet bereikbaar, of geen nieuwe meting uitgevoerd, of een technische storing, etc.).
- Trend
- De trend geeft aan of de hoeveelheid fructaan aan het toenemen dan wel afnemen is. Bij veel zon zal de trend op "toenemen" staan, op een dag na fructaan-accumulatie 's nachts doorgaans op "dalend", maar een en ander is sterk afhankelijk van de temperatuur en de hoeveelheid zonneschijn.
- Risico
- Het risico kan vier waarden aannemen: laag, gematigd, hoog, zeer hoog. Het risico is afhankelijk van het door het computermodel berekende gehalte aan fructaan. De vier mogelijke waarden zijn gerelateerd aan de hoeveelheid geaccumuleerd fructaan. Wanneer het risico laag is zouden alle paarden moeten kunnen grazen, vooropgesteld dat geen andere factoren (aanhoudende droogte, onderbemesting) het fructaangehalte opdrijven. Wanneer het risico zeer hoog is betekent dit dat volgens het computermodel het fructaangehalte zeer hoog is opgelopen. Zonder twijfel is dit niet het meest gunstige moment om je paard de wei in te laten. De andere waarden zitten er tussenin, en het hangt dan een beetje van het paard af wat je er mee doet. Bij een paard met recidiverende episoden van hoefbevangenheid kun je bij iedere waarde die boven laag uitstijgt beter het grazen beperken, terwijl de meeste paarden bij een gemiddelde waarde nog prima kunnen grazen.
Het algoritme
Het gebruikte algoritme gaat uit van een doorlopend fructaan-verbruik (afhankelijk van de temperatuur), en van een fructaan-productie (afhankelijk van de hoeveeheid zonneschijn, gecorrigeerd voor tijdstip en bewolkingsgraad). Deze twee effecten worden bij elkaar opgeteld en netto komt er een fructaan-verbruik, of een fructaan-accumulatie uit. Dit getal (al dan niet negatief) wordt bij de bestaande fructaan-index opgeteld. Ieder uur wordt de weerssituatie gepeild en de index bijgewerkt.
Fructaan-verbruik
We gaan uit van een fructaan-consumptie die dag en nacht doorgaat, en slechts onderhevig is aan de omgevingstemperatuur.
- Onder de 5 graden is er geen fructaanverbruik.
- Wanneer de temperatuur hoger is dan 5 graden wordt fructaan met 1 eenheid per uur verbruikt.
- Wanneer de temperatuur hoger is dan 10 graden wordt fructaan met 2 eenheden per uur verbruikt.
- Wanneer de temperatuur hoger is dan 15 graden wordt fructaan met 3 eenheden per uur verbruikt.
Fructaan-accumulatie door fotosynthese
Om de fructaan-accumulatie te berekenen nemen we aan dat het gras fructaan begint te produceren zodra er zonlicht beschikbaar is. Zonlicht is afhankelijk van het tijdstip van de dag, en van de bewolkingsgraad.
- Bij zware bewolking wordt uitgegaan van een fructaanproductie van 1 eenheid per uur.
- Bij lichte bewolking wordt uitgegaan van een fructaanproductie van 2 eenheden per uur.
- Bij onbedekte hemel wordt uitgegaan van een fructaanproductie van 3 eenheden per uur.
- Bij meer dan 4 uur na zonsopgang en meer dan 4 uur voor zonsondergang wordt de waarde met 1 eenheid per uur verhoogd.
Fructaan-accumulatie door vorst
Er geldt dat er een fructaan-accumulatie plaatsvindt zodra de temperatuur onder de 5 graden komt, deze productie vindt dag en nacht plaats.
- Bij temperaturen onder de 5 graden wordt uitgegaan van een fructaanproductie van 2 eenheden per uur.
Veelgestelde vragen
Hoe nauwkeurig is de fructaan-index?
De fructaan-index biedt slechts een richtlijn. Het exacte fructaangehalte is onder andere afhankelijk van factoren die niet met de computer te meten zijn, zoals het soort gras, de grondsoort, de beschikbaarheid van voedingsstoffen en dergelijke. Te allen tijde dien je zelf de risico's op de juiste wijze te beoordelen.
De fructaan-index is niet bedoeld om een wetenschappelijk verantwoorde weergave te bieden van de exacte hoeveelheid fructaan in het gras. De bedoeling van deze index is een grove benadering te geven van de kans op een hoog of laag fructaangehalte. De "eenheden per uur" zijn imaginaire waarden waarmee het computermodel rekent, maar die geen relatie bezitten tot een bestaande maat.
Niettemin is rekening gehouden met de diverse variabelen die een rol spelen bij de opbouw of afbraak van het fructaan. We gaan uit van een groei, en daarmee verbruik, van het gras die temperatuursafhankelijk is. Verder houden we rekening met de antivries-werking bij lage temperaturen. De hoeveelheid zonneschijn daarentegen is bepalend voor de hoeveelheid fructaan die wordt geproduceerd. De diverse eenheden zijn zo gekozen dat ze een trend en risicofactor aangeven die overeenkomt met op internet gedocumenteerde situaties.
Kan mijn woonplaats in de tabel worden opgenomen?
Voor de fructaanindex zijn we afhankelijk van bepaalde weersinformatie, zoals de bedekkingsgraad van de wolken. Deze gegevens worden van uur tot uur gemeten door vliegvelden. We zijn dus voor onze informatie afhankelijk van de aanwezigheid van een vliegveld in de betreffende plaats. Verder is het zo dat de fructaanindex geen exacte waarde is maar meer een grove benadering. Als het in Groningen 's nachts heeft gevroren en overdag de zon uitbundig schijnt dan mag je er redelijkerwijs vanuit gaan dat de situatie in Friesland niet volslagen anders is. De meetpunten die in de tabel staan geven een redelijk beeld van de algehele situatie, en de rest moet je zelf bedenken. Overwegingen zijn dan natuurlijk de mate waarin het plaatselijke weer afwijkt van het dichtsbijzijnde meetpunt, de gevoeligheid van je paarden voor fructaan, het soort gras, bemesting, etc. Een extra meetpunt zou aan die situatie weinig veranderen.
Hoe kan het dat de index bij een bepaalde plaats in de tabel fors afwijkt van de andere plaatsen?
De weersgegevens zijn afhankelijk van vliegvelden. De bepaling van de bewolkingsgraad wordt op betere vliegvelden verzorgd door een meteoroloog die naar buiten bekijkt en een inschatting maakt van de bedekkingsgraad. Op kleinere vliegvelden wordt vaak gebruik gemaakt van geautomatiseerde apparatuur. Daar kan het voorkomen dat er in een dichte bewolking toevallig net een gat in de bewolking zit boven de sensor, die dan vrolijk meldt dat het zonnig is. Of omgekeerd. En soms is er een storing en worden de laatste metingen herhaald terwijl de actuele situatie inmiddels is veranderd. Ook hier blijkt dus weer dat de fructaan-index een richtlijn is, maar dat je altijd je eigen verstand moet gebruiken.
In de oude versie van de fructaanindex werd de fructaanwaarde in een getal uitgedrukt. Waarom wordt dat nu niet meer gedaan?
Het getal dat werd gebruikt drukte geen eenheid uit maar was een imaginaire waarde van het gebruikte rekenmodel. Het getal suggereerde een precisie die er niet is. Mensen gingen desondanks op basis van deze waarde beslissingen nemen. De waarde wordt nu niet meer in een getal uitgedrukt maar in een kleurverloop. Dat is inderdaad wat vager, maar de fructaanindex is zelf ook wat "vaag" dus het benadert de werkelijkheid veel beter. De fructaanindex is "vaag" omdat er behalve de bewolkingsgraad (wat op zichzelf al een vage eenheid is) nog allerlei andere vage factoren een rol spelen, zoals bodemsoort, grassoort, bemesting, hoogte van het gras, etc. De fructaanindex is dan ook een vage richtlijn die vooral educatief is bedoeld.
De fructaan-index op je eigen website
Wil je de fructaan-index op je eigen website plaatsen? Dat kan! En het is nog gratis ook.
Tegenprestatie?
Voor niets gaat de zon op. Wat zit hierachter?
Simpel. We willen gewoon dat bekend wordt dat hoefbevangenheid niet zozeer wordt veroorzaakt door het eiwitgehalte maar door een hoog fructaangehalte.
Jaarlijks raken nog steeds vele paarden hoefbevangen, ondanks de goedbedoelende moeite die eigenaren nemen door hun paard op een "eiwit-arme wei" te zetten.
Door het verstrekken van deze informatie hopen we dat het nu sneller bekend wordt dat je met andere maatregelen veel meer paarden voor hoefbevangenheid kan behoeden.
We verwachten dus geen tegenprestatie. De enige eis die we stellen is dat je de fructaan-index in zijn geheel toont en intact laat.
Hoe werkt het?
Met behulp van onderstaande code wordt automatisch de fructaan-index van onze server opgehaald. Het kost je dus geen dataverkeer, het enige dataverkeer loopt vanaf onze server naar de bezoeker van jouw website. De fructaan-index zal iedere 10 minuten contact opnemen met onze server om te kijken of er nieuwe gegevens zijn.
Inbouwen
Om de fructaan-index op je website in te bouwen kopieer je de onderstaande code uit het witte venster. Hierna open je de HTM of HTML pagina waarop je de fructaan-index wil plaatsen met een tekst-editor zoals Notepad of Kladblok. Daarna plak je de code op de plek waar je de fructaan-index wil hebben en klaar: Je pagina heeft nu een professioneel uitziende Fructaan-index!
