Dun’aldy, dunalino – wild!baby – Okuwa-tsé
Dit is een poging om een klein beetje duidelijkheid te brengen in de verdunningskleuren bij paarden, onze zoektocht naar de natuurlijke kleur van het natuurlijke paard.
Elk kenmerk wordt genetisch bepaald door een gen van de moeder, samen met een gen van de vader. Zijn die twee verschillend dan spreken we van ‘heterozygoot’, zijn die twee dezelfde dan spreken we van ‘homozygoot’. Van belang voor wat volgt.
DUN (D.): in het nl. “wildkleur” : verdunt de body-kleur (rood én zwart), maar behoudt de kleur van de punten (points = manen, staart, neus, onderbenen). Daarbij komen aalstreep, ezelskruis (schouderstreep) en tijgerbenen (Holly van Pien) boven water, dit zijn primitieve aftekeningen waarmee moeder natuur een poging doet om het paard te kamoefleren tov zijn omgeving. Extreem te zien bij tijgers, luipaarden, ocelots, genetkatten enz tot zebra’s (stabiel) en appaloosas (onstabiel).
Zo verandert zwart(E.aadd)in grullo (E.aaD.), zo verandert bay(E.A.dd) in buckskin (E.A.D.) en verandert vos(eedd) in red-dun(eeD.).
DUN is dominant, je hebt het (genotype), dus je ziet het (fenotype = uiterlijk) , net als gray (schimmel), zie je het niet dan heb je’t ook niet in je genen verborgen.
Verder geeft DUN bij homozygotie (DD) géén verdere verdunning zoals CREAM.
CREAM (Ccr): verdunt in heterozygote (CcrC) vorm zowel in body als points, rood naar geel (palomino), en zwart niet ; verdunt in homozygote vorm (CcrCcr) rood naar creme en zwart naar muis.
Zo krijg je bij de kombinatie palomino(eeCcrC) x palomino (eeCcrC) het volgend resultaat :
25% eeCcrC = palomino
25% eeCC = vos
50% eeCcrCcr = cremello
de kruising van vos x vos levert altijd vos (homozugoot)
de kruising van cremello x cremello levert altijd cremello (homozygoot)
de kruising van palomino x palomino levert alles (heterozygoot)
Huiswerk : wat levert vos x palomino en wat levert vos x cremello ????
FLAXEN (ff ?!) een verdunner of “modifier” die rood pigment in de points omzet in geel, witachtig of cremekleurig. Body-kleur blijft onveranderd. Zwart pigment wordt niet aangetast. FLAXEN is recessief net als vos, dwz dat je het alleen ziet in homozygote vorm , dus als het kenmerk zowel van vaders- als moederszijde overgeerfd werd.
Flaxen heeft dus op het eerste gezicht ook een soort palominopaard, een vos met lichte manen, maar in tegenstelling tot palomino is de ‘goudglans’ afwezig, een Flaxen-paard kan dus zowel een lichte vos als een donkere of gewone vos zijn. De kruising FLAXEN x FLAXEN geeft altijd FLAXEN als resultaat (net als vos x vos altijd vos geeft) er is dus géén verdere verdunning zoals bij palomino / cremello.
Flaxen-rassen zijn bv Haflingers en Vlaamse Paarden. Zowel vos als flaxen zijn altijd homozygoot en door kruising van 2 zulke paarden heb je dus altijd gegarandeerd hetzelfde effekt.
Voorlopig besluit :
Het echte “natuurkleur” van een paard is hoogstwaarschijnlijk Homozygoot BAY-DUN (wwggEEAADD) oftewel buckskin-met-aalstreep, zoals je ze ziet bij primitieve paarden als Przewalski, Tarpan, Poolse Konick, de noorse Fjord, de Kiger-Mustang uit de VS en de Portugees/Spaanse Sorraia-pony. Bij deze rassen komen deze wild-markeringen heel vaak en uitgebreid voor : de aalstreep van manen tot staart ; het ezelskruis of St-andrieskruis of schouderstreep, dwars op de schoften en aflopend naar het bovenbeen, eventueel zelfs meerdere op een rij (tijgerstrepen) en niet te verwarren met brindle (boxers, duitse dog maar ook criollo en zelfs QH) ; zebrastrepen op de benen van enkel tot het ganse been : cob-webbing op het voorhoofd, dit is een soort spinnewebpatroon dat je ook bij zebra’s ziet.
Ook komen er vaak witte haren in staart en manen voor tot zelfs volledig tweekleurigheid zoals bij de fjord.
Het woord zebra blijkt trouwens afkomstig te zijn van het portugese woord ‘zebro’ wat enkele honderden jaren terug stond voor wildpaard en waar ook de sorraia-pony mee werd aangeduid.
Als je de moeite doet om naar
www.sorraia.org te surfen kan je er meer over lezen.
Een eerste genetische afwijking in deze oorspronkelijke natuurkleur is Zwart-Dun of Grullo (wwggEEaaDD). Een tweede afwijking is Vos-Dun of red-dun (wwggeeA.DD).
En al de rest is degeneratie....
Kijk ook eens naar
www.Kigermustangs.org. Verder ook op www.equinecolors.com.
En nu hebben we nog Pien's veulen noch Malenka’s vraag opgelost.
Groetjes, Peter
Warboel
