e m kraak schreef op zaterdag, 19 maart 2005, 7:25:


Ik kan helemaal volgen waarom hij op naar onze maatstaven niet opgevoede renpaarden een scherp middel gebruikt in een poging het bit uit de mond te krijgen.
Het is niet realistisch om te veronderstellen dat in die wereld van groot geld
humanistiche motieven de doorslag geven.
Dat doen ze bij míj wel en ik pas de methodes niet toe al was het alleen maar dat ik wedstrijdgebruik van een paard al te ver vind gaan.
Desondanks kan ik de redenering van Cooke in het perspectief van de renbaan helemaal plaatsten.
Dat is het verschil tussen de eigen normen en waarden en inlevingsvermogen.

En dat is een reden om zelf onbehoorlijk te doen? Voor mij niet.

Alleen de onafgeveerde massa telt voor de lichtheid van het signaal; het hoofstel zelf beweegt niet. Lijk desnoods naar een hoofdstel met bit. Het gewicht van het hoofdtel doet er voor de lichtheid van de teugelhulp aan het bit niet toe. Zelfs het gewicht van het bit maar voor een klein deel.
De vergelijking met een afgeveerd wiel van een voertuig gaat goed op.
Beter kan ik het niet uitleggen, dus laat het hierbij.

...en dan kan je de vergelijking met een serreta niet volgen???

Zucht....... Wellicht dat jij dat eruit gelézen hebt en dan heb ik me wellciht niet helder genoeg uitgedrukt, maar dát had er niet uit te halen moeten zijn.

'door het hoofdstel te verzwaren' vind ik ook een interessante gedachtensprong. Dat suggereert het doelgericht zwaarder maken van het hoofdstel. Dat kan ik nergens terugvinden..... wel het zachter maken van het hoofdstel zodat het minder 'bite' geeft dan een dun touw of een serreta.

Omdat ik met een jonge in opleiding zijnde hengst door vrij ruig terrein stap en daar veel onverwachte dingen tegenkom.
Jouw referentie-kader en ervaring heb ik niet. Ik heb alleen déze bloedkikker die van merrie-feromonen alleen al reflexmatig naar een hartslag van 225 vliegt. Noem het onzekerheid of onbekwaamheid van mij als je wil, het zij zo. Mijn ervaring met deze pielemans is dat het meenemen van een fase4-mogelijkheid voor hem genoeg is om fase 1/2 te blijven en dus neem ik fase4 mee. Desnoods alleen voor mijn eigen gemoedsrust.

Maarreh.... dun touw geeft al een fase4 mogelijkheid; die heb ik met het zachtere en bredere leer niet, vandaar dat ik die bij pielemans inbouw. Hopelijk blijkt dat het niet nodig is en dan haal ik die er eenvoudigweg weer uit; maak ik een mooie kleurstrip over de neusriem over de gaatjes.


Sorry Egon. Ik kan het niet duidelijker uitleggen dan ik tot u toe gedaan heb. Jij leest er helaas alleen 'ruwhandigheid' uit. Lees ander de posting van Nick nog eens door; hij belicht hetzelfde punt vanuit een andere hoek.

Ik denk dat het net is als met waarom jij niet kan volgen dat ik Cooke kan volgen m.b.t. de renpaardenwereld. In de wijde wereld buiten een onheininde zandbak doen zich taloze onvoorziene omstandigheden voor waarbij het ideale onderschikt is aan wat dan en daar noodzakelijk is.
Als mijn pielemans een merrie meent te ruiken terwijl we de pas naar Alfarnate oversteken, met een diepe afgrond naast het smalle rotspad, dan is met al mijn humane overtuiging over de lichtheid van de hulpen fase4 een prettig hulpmiddel. Dat is met een aanstormende vrachtwagen waarvan dan ook de remdruk nog eens in een sisknal ontsnapt niet anders.
Niet perfecte ruiters op niet perfecte paarden hebben dan een niet perfecte maatregel nodig en dat staat helemaal los van hun streven naar perfectie.
En ja, ik heb inmiddels een 'álles-los-reflex' voor schriksituaties en tóch acht ik in mijn wereld van buitenrijden een stok-achter-de-deur zinvol.

= Men knope een touwhalster zoals die universeel gebruikt worden; noem het Parelli, noem het touwhalster.tk, weet ik veel, een touwhalster.
= Hang doorgelaste ringen in de twee beginknopen van de neusbrug.
= Haal een een kruisende teugellijn door de ogen en
= Presto
een BB-touwhalster. Nog duidelijker: zo'n touwhalster als dat van jou maar dan met een geloten neuslus zoals die universeel zijn.

Nogmaals Egon, ik denk het prima opleidingaspect van jouw idee in het streven naar perfectie helemaal te zien.
Ik zie alleen niet wat het verschil in werking is ten opzichte van wijken voor druk. Ook een licht tikje is druk; als ik wil dat een paard naast me opzij gaat ga ik ook niet letterlijk drúkken; 'press the hair' en dan nog maar heel even is genoeg. Dat is met teugelshulpen niet anders en het blijft wijken voor druk. Snap je nu dat een serreta helemaal identiek werkt?
Indien niet, dan krijgen we het niet door de dezelfde deur ben ik bang.

Veel succes met jouw fijninstrument! Ik ga een bergwandeling maken met pielemans....

Dit is een aangepast Ludomar hoofstel:

http://www.mijnalbum.nl/Album=QWDW8BNO

De rondlopende 'teugel'-riem zit in de nek niet vast en is onder de kin van rondgenaaid leer.
De teugels zijn kort uitgevoerde 'roping reigns', eveneens rondgenaaid.
De teugels zitten met een blokkerende clip vast aan het hoofdstel.
In de neusriem zit een met zacht leer ontrokken en met biothane gevoerde metalen beugel waar twee kaptoom-ogen ingeschroefd zitten.

Het is de bedoeling om met licht doorhangende teugels te rijden. In principe met een minimum aan teugelhulpen en die zijn op de nek of lichte 'tikjes' aan nog steeds doorhangde teugels.

De beugel geeft de mogelijkheid een waarschuwing te geven in geval van grenzen-aftasten door de hengst. Als hij écht niet wil, dan houdt het op; als dwang nodig is, moet hij terug in de picadero want dan is de opvoeding/opleiding ergens fout gegaan. Ik zie dit daarom meer als het figuurlijke laten zien van de stok-achter-de-deur en níet als een rij'hulp'.

De kaptoom-ogen geven de mogelijkheid om twee lichte kaptoomteugels aan het hoofdstel te bevestigen en daarop te rijden.
Ook geeft dit de mogelijkheid om met dubbele teugels te rijden.

Het hoofdstel heeft een voor andalusië conventioneel uiterlijk en dat is niet onbelangrijk helaas.

Het hoofdstel niet te koop en ik ga het ook niet voor anderen maken. Ook is het geen voorbeeld van hoe ik denk dat 'het' zou moeten.
Het is wel een illustratie van de mogelijke toepassing van een bitlessbridle die in de huidige trainingfase van mijn jonge hengst prima lijkt te werken.

Spirithorses schreef op zondag, 20 maart 2005, 8:15:


Het 'probleem' met hengsten zijn feromonen; dit vluchtige hormoon in de lucht = reflexmatige reactie.

Ik probeer met een registrerende hartslagmeter énig inzicht te krijgen wat er wanneer waarom in de bol van mijn pielemans gebeurt en was verrast door het effect van feromonen.
Mijn hengst zit in draf onder de 100, in galop tegen een lóódzware helling op 180 en hoger komt hij door inspanning niet. Als hij echter de lucht van een hengstige merrie oppikt, dus zonder ook maar íets te zien, vliegt hij bijna binair naar de 225.
Dat is een niveau van stress waarbij normaal gedrag niet normaal is.
Hoe hij bij dat stressniveau bereikbaar is, is vooral opvoeding. Hoe lang hij op die 225 blijft ook enigzins. De initiële reactie op de feromonen echter is voorgeprogrammeerd.

Omdat je in de wijde buitenwereld niet helemaal kan voorzien waar en wanneer je een hengstige merrie tegenkomt en ook niet wat er dan allemaal nog meer aan externe factoren zijn, kan het soms 'interessant' zijn.
Gisteren kwam ik langs een stal waarvan ik weet dat er nu een paar merries hengstig zijn. Ging daarom ook helemaal goed en hij liep als een poedeltje aan een losse lijn mee. Alleen staart en neusgaten verraadden zijn staat van opwinding (en de uitlezing thuis in de pc). Dat er op dat moment een trekker met bonkaanhanger langskomt waar hij wat voor moet uitwijken en er een stuk van de zijkant van het pad wegschuift laat hem zowat ontploffen. Normaal is hij van dat soort dingetjes niet van zijn stuk te brengen, maar met een stressniveau van 225 bpm zijn het de spreekwoordelijke druppels.

Hij is goed opgevoed, heeft vertrouwen etc., dus met 'alles-los' doet hij niet meer dan twee schrikstappen, maar het is wel een heel duidelijke indicatie dat een hengst met feromonen in de neus al uitzónderlijk braaf is als hij 'normaal' doet....
Fase4 toe willen passen terwíjl hij 'flipt' is dom; dan werkt alleen 'alles-los'. Een iets duidelijker signaal daarna is echter wel zinvol om aandacht te vragen omdat zijn prikkeldrempel dan te hoog is voor zijn normale lichtheid. Lopend met een touwhalster geef je dan één of twee scherpe rukjes. Niks bruuts, gewoon een duidelijk tikje.
Door het dunne touw is dat knap duidelijk, al snel vijf keer zo duidelijk als bij zacht leer. Met een touwhalster heb ik ook geen énkel probleem en is een licht tikje genoeg. Dat niveau heb ik echter met een leren hoofdstel niet ter beschikking; vandaar de metalen inzet. Ik denk dat die bijna het effect van een touw heeft al halveert de geometrie van de kruisende teugel de kracht; voor een attentievragend signaal is het echter wel voldoende.
Zie het als stemverheffing en zodra hij oplet kun je weer belonen voor gewenst gedrag en is hij weer verderlicht.
Ik acht het heel goed mogelijk, waarschijnlijk zelfs, dat zijn prikkeldrempel voor mij ook bij dit soort piekstress omlaag gaat door verdere opvoeding.

Spirithorses schreef op maandag, 21 maart 2005, 11:37:


Tja, met aansporen héb je de tijd. Ik hoef bij die van mij alleen mijn billen maar samen te knijpen maar dat terzijde. Met stóppen of de richting MOET het hier wanneer ik het vraag en wel PER DIRECT anders gaat het echt niet goed op een geitenpad naast een afgrond bijvoorbeeld.
Ook is het niet handig als het paard té licht is omdat een wiebel mijnerzijds dan snel tot een vervelende interpretatie kan leiden.

Wat 'scherp' betreft m.b.t. touw en leer, dun en dik: ik vind het touwhalster vrij scherp voor algemeen gebruik. Mijn interpretatie. Verder rij ik met vrij dunne teugels, bij pielemans zelfs met ca. 9 mm. dunne ronde.

Een idee voor minder handige knutselaars: een side-pull kun je héél makkelijk tot een bitlessbridle omtoveren.
Haal de halsriem eraf en rijg 5 meter 9 mm. koord door de ogen van de sidepull en de lussen voor de halsriem. Open eindes van het koord op gewenste lengte knippen en vastnaaien. Klaar.
Je kan nu héél licht op de teugels rijden en toch heb je de 'bite' van een side-pull die vergelijkbaar is met die van een touwhalster én je rijdt met lekker lichte dunne teugels.
Ik vind zelf de sidepull wat overkill en bovendien te weinig vaquera voor hier, vandaar dat ik met een Ludoma-hoofdstel aan de gang gegaan ben.

Giteren hier een spontaan campofeest gehad; rit gemaakt, met een stel paardenmaten een lam geroosterd, weer een gezamelijke rit naar de caños waar andere maten aan het 'picknikken' waren en tot slot op huis aan.
Arabella was geweldig hyper, helemaal omdat het met aangeschoten zondagrijders erbij chaotisch is en niet opschiet.
Ben tussendoor een paar keer met haar in de olijfboomgaarden gaan spelen; daar liggen ook overal hoopjes bladafval-en-stokjes van het oogsten op de grond. Bomen en hoopjes maken in combinatie met de hellingen, stenen en greppels een gewéldig 'dressuur-terrein'. Met doorhangende teugels kon ik haar in alle gangen álles laten doen.

Vóor de caños was er al aardig wat 'verfrissing' in de mannen gevloeid en uiteraard moest er regelmatig iemand een sprintje trekken. Arabella is nogal dominant en absurd competatief, dus daar niet achteraan gaan vindt ze héél moeilijk. Met stem en een paar tikjes van hooguit 100 gram op de dan uitaard niet doorhangende teugels kan ik haar dan echter duidelijk maken dat dit niet de bedoeling is. Als op een lekker stuk camino alles rustig is mag ze een enkele keer wel; ga ik een stukje verder voor rijden, dan zeg ik zacht 'Arabella' voor aandacht, knijp met mijn billen en fluister tegelijkertijd 'galop' en tátááá. Met mijn zit regel ik dan de snelheid van de galop.
Voor stoppen kantel ik mijn bekken, voeten iets onderuit, draai de binnenkant van mijn hand naar boven en hef licht de teugels. Afhankelijk van hoe nadrukkelijk ik dit doe staat ze binnen 10 of 5 meter stil.
In alles behalve rengalop maakt ze op verzoek ook een 180 of 360 graden draai zó fluks dat ik de rengalop niet probeer......

Op de terugweg klotsten de mannen zowat van de cola+ en ben ik vrij snel alleen verder gegaan. Zelfs een paar greppels en muurtjes gesprongen.
Het laatste stuk de rivier door het water gevolgd; kon ze lekker rustig stappen en de pootjes laten afkoelen.

Zo'n dag maakt mij weer duidelijk dat ook een dominante nerveuze merrie in een ongedisciplineerde groep prima op lichte hulpen te besturen is en ze van een zachtleren hoofdstel bij onbedoelde manouvres nooit een onbedoeld te scherpe 'ophouding' kan krijgen. Ook dat het een héérlijk paard is.

Even over windsels om de pootjes van de arme beessies. Ik heb het gedegen onderzocht dus er is geen twijfelachtig woord bij:

"Bandages

Ooit zijn bandages op de onderbenen van het paard bedacht om de bloedsomloop te stimuleren. Bij enkele paarden bleek dat die na de rust na flinke arbeid gevoelig waren stijf te worden. Men zocht de oorzaak in onvoldoende doorbloeding van de benen ná arbeid om de tijdens het zware werk opgestapelde afvalstoffen af te voeren.
Om die bloedsomloop te stimuleren bedacht men licht elastische minimaal handbrede windsels om de onderbenen: door de lichte druk op de bloedvaten hielpen die de aderen om het erheen gepompte bloed weer omhoog te pompen. Tevens zorgde het voor wat warmere onderbenen was het idee.
Op zich niet gek bedacht, maar.....

1. Het betrof slechts enkele paarden van de velen waarmee gewerkt hard werd.

2. NÁ DE ARBEID!

3. Het is alleen van toepassing op paarden die echt zware arbeid hebben verricht van voldoende tijdsduur of die in zuurstofschuld gezwoegd hebben, waardoor er geen volledige verbranding heeft plaastgevonden.
Manege-paarden, FEI-dressuurpaarden en dergelijk hoeven lang niet voldoende lichamelijke inspanning te leveren.

4. Inmiddels is gebleken dat bij het uitstappen het onvoldoende hard werkt en er niet voldoende stroming in de bloedsomlop is om de afvalstoffen effectief af te voeren. Rustig uitdraven, laten joggen, dus een 'warming down' blijkt wél effectief en uitstappen niet.

5. Niet kundig, te strak, met te elastisch of te smal materiaal omwinden van de onderbenen leidt tot vermindering van de bloedsomloop.

6. Tíjdens de arbeid omwikkelde onderbenen leidt altijd tot verminderde bloedsomloop.

7. Het idee van het warm houden alleen opgaat onder omstandigheden dat de temperatuurregeling van het paard de bloedsomloop naar het onderstel vermindert vanwege extreem lage temperaturen. Tijdens beweging sneller dan stap speelt dit niet.

Vertaald na de dag van vandaag betekent dit dat:
- verreweg meeste paarden niet hard genoeg werken om in de problemen te kúnnen komen
- bovendien een goede warm-down de spieren prima doorspoeld
dus bandages voor 99,9% van de paarden onzin is met daarbij de risicos ervan op de koop toe.
Tja, het betekent ook dat paarden die onder het zadel windsels omgebonden hebben mishandeld worden."

Dit is ter info en NIET ter overname zonder bronvermelding!!!!!

HC

e m kraak schreef op dinsdag, 22 maart 2005, 21:39:


...op het 'equilibre' van Pieter Baalbergen na dan.

wendy roovers schreef op woensdag, 23 maart 2005, 22:42:


Wij zaaien voor weide-zaadhooi haver met wikke en eenverder komt er een brede variëteit aan kruiden die spontaan op omdat we niet ploegen. Koolzaad en vooral klaprozen zijn de meest opvallende.

Malenka schreef op donderdag, 24 maart 2005, 23:03:

Heb je er énig idee van hoeveel een paard er dan van moet eten? Is geen punt zolang je ze er geen baal vol van geeft.
Omdat we niet ploegen, alleen oppervlakkig 'cultiveren', zaaien en daarna gelijk de boel dichtstrijken is wat er aan klaprozen opkomt geen massief veld vol.
Dat hadden we wel het eerste jaar na toen echt ploegen, als in een Monét, en dan nóg is dat geen zorgwekkende hoeveelheid. Dan zijn jong groen van eiken en groene eikels kritischer maar ook dáár moet een paard aardig wat van nuttigen voor het vervelend wordt: een paard is een groot beest en dat is het.
Zo'n beetje het enige waar je op moet letten is St.JKK en dat komt hier niet voor.
Wat hier ook niet voorkomt is de witte- of bastaardklaver waar veel velden in NL mee overwoekerd zijn en welke zonne-overgevoeligheid geeft bij paarden met echt wit. Wat onze paarden ook al niet hebben.... Nee, in NL is de klaproos niet de grootste boosdoener en hier is het ale helemaal een zorgeloos paardenbestaan.

Wat kruiden betreft: veel kruiden groeien en bloeien niet gelijk met gras, dus ik zou het daar beslist wel inzaaien. Zoals Peter opmerkt; sommige zullen aanslaan, anderen niet.
Wij hebben hier héél anders verlopende seizoenen waarbij nat en droog meer bepalend zijn dan winter of zomer. Hier is ondanks vruchtbare grond en véél zon slechts één hooioogst per jaar mogelijk. Normaal is dat begin mei. Dit jaar is de winter absurd droog geweest en zal de oogst mininaal een maand later zijn en dat alleen als het alsnog een paar keer gaat regen. Ook de maand maart is tot nu toe echter véél te droog. Als er niet drastisch meer valt gaat het een érg duur jaar worden ben ik bang ((

Gregoor Lendfers schreef op vrijdag, 25 maart 2005, 23:27:



Wat héngst-oplossingen betreft vul ik dat gat in de markt graag; wij hebben merries en hengst 24/7 samenstaan én geen ongewenste veulens én een fijne groep zonder spanningen.
Zal over het consultancy-tarief nadenken; ooit ISO9000 advisering gedaan, maar dat zijn tarieven die we hier volledige vergeten zijn )

Flip schreef op vrijdag, 25 maart 2005, 23:12:


Hoefijzers, op stal.... nâh, laat maar.

FalkaenEsther schreef op vrijdag, 25 maart 2005, 20:39:


Waar zou je je in vredesnaam druk over maken; waar geen wil is, is geen weg. Daar kan geen onderbouwd onderzoek tegenop.

Ik ben vandaag met een handpaard een berg overgeklommen; door de olijfboomgaarden, in de regen. Bij mij kleefde een kilo vette klei aan de zolen, bij paardlief bijna niets en op de eerste 20 meters keienveld was alles er al ondruit. Bij mij écht niet. Met hoefijders blijft en nog meer aan de hoeven kleven dan aan mijn schoenen en is deze route onmogelijk. Tis maar een voorbeeld.
Ander voorbeeld; een klein stukje verderop gaat de route over rotsen. Daar klauteren ze zonder ijzers lekker overheen, met...... euh... niet. Wederom een onmogelijke route op ijzers etc.

Als iemand dat niet wil zien, welnu, die doet er toch ijzers onder en kan dan veel routes niet rijden.
Hier ben ik ook vrijwel de enige en dus ook vrijwel de enige die deze routes altijd kan rijden ) Wel zo rustig

Kortom; lekker laten gaan. Wie zich afvraagt waarom in paardenboeken eigenlijk het hoefmechanisme wordt uitgelegd als een hoofdtuk verder er toch ijzers ondergespijkerd worden, die vindt de weg echt wel.
Wie zich dat niet afvraagt vraag zich waarschijnlijk ook niets af over dekens, aanléuning, 'hulp'teugels, bandages, krachtvoer etc... en waarom al die onzin pas enkele decennia gemeengoed is; lekker laten gaan.

Jaydot schreef op zondag, 27 maart 2005, 12:07:


Tsk. Die is niet bepaald van Rashid; die ken ik al decennia voor het reizen van zijn ster in een héél andere context.....

Karin schreef op zondag, 27 maart 2005, 13:40:


'Natuurlijk' is een illusie; de Mustangs in de VS zijn een voorbeeld van faunavervalsing, de Prezwalkis in Mongolië zijn in een reservaat uitgezette dierentuindieren en ook de paardachtigen in Afrika leven óf in een park óf zijn gestroopt.
Voorbeeld; stel je vangt 15 miljoen Nederlanders weg en maakt een paardenreservaat van de Lage Landen. Wat zet je er dan uit?? De Prezwalski hoort er niet en de rest is gedomesticeerd. Met de bijbehorende roofdieren heb je hetzelfde problee, want waar haal je meer dan een handvol Europesche beren en -wolven vandaan???
Kortom; natuurlijk is m.b.t. paarden wereldwijd het raam uit.

Soortspecifiek echter kun je een heel eind komen. Zo heeft een goudvis water in meer dan een ronde kom nodig en een paard een familiegroep buiten in een wei. Persóónlijk vind ik dat de definitie van familiegroep ook een hengst inhoudt.
Een weide zo groot als de Flevopolders is natuurlijker en nóg natuurlijker wordt het als je er een roedel wolven als speelgenootjes bij loslaat....
Nee, laten we 'natuurlijk' maar vergeten. Denken aan het welzijn is al heel wat.
Het soortspecifiek houden van een dier maakt in het geval van paarden stallen en eenzame opsluiting eígenlijk al illegaal in de huidige ruime Dierenwelzijnswet.....

Wat het overduidelijke onnatuurlijke rijden op paarden betreft geldt niets anders. 'Natural Horsemanship' is net zo'n interne tegenstelling als 'natuurlijk bekappen', maar het bitloos met losse teugels buiten rondhobbelen ligt aanmerkelijk dichter bij het al etend voorttrekken dan met een bekvol ijzer in een leren bondage-kostuum gesnoerd door een omheinde en liefst overdekte bak verplichte figuurtjes in het zand tekenen.

Waar je de grens tussen een echte familie buiten en stal of bitloos rondhobbelen en dressuur-'aanleuning' trekt is arbitraal en geneuzel in de marge; het cruciale verschil is zowel voor 'naturals' als 'normals' duidelijk. Het verschil is de onderliggende keuze: voor jezelf of voor het paard.

Nick Altena schreef op zondag, 27 maart 2005, 15:59:


Anky niet 'geweldadig'??? Kijk eens hier: http://www.kahlin.net/noir/dressyr/rollkur/rollkur.php
Hoezo geen geweld o- dwang?: een schoolvoorbeeld van een paard geestelijk breken!
Weinig, want alleen in de vorm, anders dan het 'sacking out' uit het 'Wlide Westen' en een perfect voorbeeld van wat er verkeerd is aan alleen al het wóórd 'hulp'teugel.....

De FEI-dressuur mag het serieus verweten worden dat het medailles winnen boegbeeld een schoolvoorbeeld is van wat in tegenspraak is met de volgens de regelmenten nagesteefde 'natuurlijke ongedwongenheid'.
Anky en haar medailles zijn het voorbeeld en bewijs van het doorgedraaide streven naar een verkeerd geïnterpreteerd ideaalplaatje en heeft níets meer te maken met een toesting van goed rijden.
Wat míj betreft mogen Anky en haar achterban voor de rechter gedaagd worden wegens verregaande dierenmishandeling.

Anky verdient een standbeeld als triest schrikvoorbeeld van de verwording van het 'Klassieke' dressurrijden in een tijdsbestek van nog geen 50 jaar.

e m kraak schreef op zondag, 27 maart 2005, 17:49:

Gelijk heb je : ík heb die op de plank en heb F&I er ook met zoveel enthousiasme op gewezen dat die dat weer thuis gelijk (onder meer) aangeschaft hebben.