Mijn bijdrage. (Ik kon het niet laten om onderaan nog even subtiel te zijn, ivm het voorval van het afwijzen van het artikel over natuurlijk bekappen)
Geachte redactie,
In uw meeste recente editie van het digitale paardenmagazine kwam ik jullie artikel tegen over dekens. Hierin werd gesteldd dat een deken voor een paard écht nodig is, als hem in het werk hebt staan. Ook zou een paard ziek kunnen worden volgens dit artikel wanneer je niet te werk zou gaan met dekens. Even verderop wordt dit samengevat tot 'je paard heeft een deken nodig'
Hier wil ik even wat kritische kanttekeningen bij maken. Om het een en ander te verduidelijken, heb ik hier een citaat uit 'A lifetime of soundness' van Dr. Strasser, veearts.
"Blankets, too, are a thermoregulatory nightmare for horses. As we know, the horse has suffiecient insulation
through the thermoregulatory mechanisms in its skin to withstand virtually any temperatures. The application of a
blanket, however, makes it impossible for the horse to raise its hairs to keep warm. Furthermore, blanketing
prevents the growing of a winter coat, and a horse stripped of its blanket for a ride in winter will not be prepared
for the low temperatures. Also, when the horse moves, the action of muscles causes heat which must be dissipated.
For this, air movement is vital. When the horse is blanketed, no breeze can conduct the heat away from the coat an
thus cool the horse, and it can easily occur that, with even moderate movement (and even in winter!), the horse can
overheat under its blanket. It is also not uncommon for people to blanket sweaty horses. The sweat that should be
dried by air movement is now trapped under the blanket. THe spaces between the haris remain damp because ther is no
airflow to dry them. It takes longer for the horse to dry off than is natural, and the internal temperature of the
horse falls too low. Blanketing when trailering, too, is a problem. It leaves part of the hind legs either side of
the tail (where the sciatic nerves run) wide open. (...) Clipping and shaving also detract from the horse's natural
ability to regulate its body temperature. Removing coat makes it impossible for the horse to increase the insulating
layer of the skin by raising its (now removed) hairs.(...) The human is not capable of judging and therefore should
not interfere with a horse's thermoregulation."
Op
www.paardnatuurlijk.nl onder natuurlijke verzorging, is eenzelfde betoog te lezen:
"Een hardnekkig misverstand is dat paarden kou vatten als ze bezweet de wei op gaan. Waarom is dat een misverstand
en hoe is dit misverstand de wereld in gekomen?
Om dit goed te kunnen uitleggen is het nodig om stil te staan bij enkele natuurkundige feiten:
Iets dat nat is is nog niet per definitie koud. Kou ontstaat pas wanneer een vloeistof overgaat in een gas;
verdamping dus.
Verdamping gaat sneller wanneer er een luchtstroom is. Denk aan wasgoed dat sneller droogt wanneer er een windje
staat.
Iets dat nat is maar niet kan verdampen koelt niet af. Hierop berusten de zogenaamde natpakken die surfers en
duikers dragen; die pakken lopen vol water maar omdat het water niet verdampt koelt het ook niet af.
Drogen kan op verschillende manieren: Dit kan door verdamping maar ook door het afvoeren van het water. Wanneer je
een handdoek gebruikt droog je ook, maar zonder de afkoeling die je zou krijgen wanneer je droogt door verdamping.
Vocht heeft de neiging zich te verplaatsen naar nauwe ruimten. Zo drogen handdoeken omdat het vocht tussen de
draadjes van de stof kruipt. We noemen dit de capillaire werking. Vacht heeft ook een capillaire werking: De nauwe
ruimten tussen de haartjes zuigen vocht op.
Ok, wat heeft dit met paarden te maken? Nee, wacht nou even, laten we eerst eens kijken wat er gebeurt als wij
mensen bezweet buiten gaan rondlopen:
Onze huid is nat en door de wind wordt onze huid gedroogd. De drogende factor is hier dus verdamping, en verdamping
zorgt voor afkoeling. Als wij mensen nat buiten staan koelen we in een rap tempo af. Die afkoeling gaat zo snel dat
we kou kunnen vatten.
Nu eindelijk naar de paarden. Wat gebeurt er als een paard zweet?
Als een paard zweet wordt allereerst de huid nat. Aangezien de huid niet bloot is vindt er echter geen rechtstreekse
verdamping en dus afkoeling plaats. In plaats daarvan wordt het zweet door de capillaire werking van de vacht naar
buiten getransporteerd. Het is aan de buitenkant van de vacht waar de verdamping en dus de afkoeling plaatsvindt.
Wat gebeurt er nu wanneer we een bezweet paard "zomaar" buiten neerzetten?
Zolang het paard het nog te warm heeft zal hij blijven zweten. Zolang je het te warm hebt kan zweten geen kwaad;
mensen worden ook niet ziek als ze uit de sauna komen en in de vrieskou gaan staan.
Na een tijdje heeft het paard het echter niet meer te warm en houdt dus op met zweten. Wat er dan gebeurt is totaal
verschillend van wat er bij mensen gebeurt: De huid droogt dan op, maar niet door de verdamping maar door de
capillaire werking van de vacht. Die zuigt het zweet op (zoals een handdoek je opdroogt, dus zonder afkoeling) en
het zweet verdampt aan de buitenkant van de vacht. Omdat we te maken hebben met verdamping koelt het daar natuurlijk
wel af, maar dat is aan de buitenkant van de vacht!
Alle voorzorgen om paarden te beschermen tegen te snelle afkoeling zijn dan ook gebaseerd op
antropomorfisme: Omdat
wij mensen ziek worden als we bezweet in de wind gaan staan denken we dat dit dus ook wel voor paarden zal gelden.
Maar niets is minder waar!"
Kort samengevat in onderstaande nadelen van dekens:
-Dekens zijn doorgaans niet iets "extra's" ten opzichte van de wintervacht maar komen in plaats van de dikte van de
wintervacht. Het paard alculeert de deken gewoon in tijdens het aanmaken van de wintervacht, en heeft dus niets
"extra's" aan de deken.
-De vacht van het paard heeft een warmteregulerend vermogen en wordt zowel voor de langere termijn (wintervacht) als
op de kortere termijn (haren overeind zetten) aangepast aan de weersomstandigheden. Een deken is echter niet
zelfaanpassend; je berooft het paard van zijn warmteregulatie als je een deken gebruikt.
-Het paard kan zijn vacht niet meer opzetten als hij het koud krijgt omdat de deken de vacht platgedrukt houdt. Het
paard kan het dus koud krijgen DOOR de deken!
-Het paard kan niet meer rollen. Rollen heeft een functie: zand e.d. verwijderen eventuele parasieten van de huid.
-Met een deken om kan het paard wel rollen maar het beoogde doel wordt niet gerealiseerd omdat de huid is
afgeschermd.
-Het is aangetoond dat dekens het immuunsysteem van het paard verzwakken. Paarden met dekens krijgen vaker ziekten
dan paarden zonder dekens.
Dat paarden bereden worden en bezweet raken en daarom dekens nodig hebben is ook een achterhaald idee. Wanneer een wild paard moet rennen voor zijn leven midden in de winter vatten zij ook geen koude.
Op
www.paardnatuurlijk.nl is de volledige tekst te lezen en op www.horsemanship.org staat ook een hoop nuttige info.
Uit eigen ervaring kan ik vertellen dat het werken zonder deken prima gaat. Ik rij met mijn paarden vrijwel dagelijks in een overdekte rijhal, waar de temperatuur hoger ligt dan buiten. Mijn paard gaat daar erg van zweten. Ik stap ze tien minuten uit en dan gaan ze nat, maar niet meer warm, gewoon de weide op. Ook als het regent en ze worden NIET ziek. Ook zet ik ze gerust na een zware intensieve duinrit (mul zand) uitgestapt maar nog bezweet op de trailer zonder deken. Sinds ik geen dekens meer gebruik voor mijn paarden zijn ze nooit meer ziek geweest.Ik hoop dat u in komende edities van paardenmagazine ook aandacht zult besteden aan deze visie en hopelijk in de nabije toekomst ook nog andere aspecten van 'natuurlijk paardenhouden'.
Met vriendelijke groet,
*********
Warboel
