Piet schreef op maandag, 20 september 2004, 0:29:
> Spirithorses schreef op zondag, 19 september 2004, 23:55:
>> Dus toch dominantie.... Want je voedt je paard op niet te eten
>> voordat
jij het zegt.......

Dat is toch gewoon

> los volgen in draf, wat in feite wegrennen voor je paard is
> en dat je daarmee jezelf volgens velen in een lagere
> rangorde plaatst. Maar dat de natuurlijke dominantie of het
> natuurlijk leiderschap daarboven moet staan.
Oja? Ik heb Draupnir nog nooit zo zien wegrennen...
Ik blijf erbij dat het dominantie-verhaal tussen verschillende soorten voor geen centimeter sluitend is.
"Dominantie" en de ethologie van domesticatie is iets waar we zo voorlopig denk ik niet uitkomen. Mijn grootste technische probleem ermee is nog steeds dat het onderwerp tussen wal en schip van allerlei onderzoeksdisciplines in valt zodat het verdomd slecht op te zoeken is. Een nmm belangrijk aspect wat ik gevonden heb is dat onze gedomesticeerde dieren óns in even grote mate gedomesticeerd hebben.
Waar binnen soortgrenzen dominantie onderzocht is komen vooral de nadelen er van, de individuele investeringen die (cumulatief) tot een sociaal voordeel voor de totale groep leiden, duidelijk naar voren. Om het individu toch zo gek te krijgen dominant te doen, zitten daar grote biologische beloningen aan vast, zoals seks (en daar hebben mensen nu net vaak grote problemen tussen de oren mee!).
Daarom heb ik een idee:
Laten we het nu eens benaderen vanuit "niet-dominantie" of "niet-leiderschap" of welke ad hoc term jullie daar ook maar voor verzinnen wilt... De voordelen ervan zijn legio.
Niet-dominantie zou je denk ik kunnen vertalen in "volgzaamheid". De sociale beloningen ervoor zijn veel frequenter en direkter: geborgenheid, veiligheid, eerste levensbehoeften als voedselverstrekking e.d. - er wordt voor je gezorgd! Seks zou plezierig zijn ("op het erf van de mensen doet alles het met alles" - Midas Dekkers) maar is niet noodzakelijk en leidt vanwege gebrek aan verwantschap meestal tot niets zodat er geen genetische druk op staat... volgzaamheid past véél beter in het sociale domesticatie-plaatje dan dominantie! Waar dominantie als ethologisch gegeven (dát is waaruit ik denk bij het woord "dominantie") tussen verschillende soorten sociologisch niet kan, kan volgzaamheid, meen ik, wel. Het is niet een tegenstelling tot dominantie, maar een andere gedragslijn, een andere strategie. Dit zal ik met een voorbeeld uitleggen om ieder misverstand te voorkomen:
Stel nu eens dat je een ideale, gevarieerde groep paardjes hebt, verschillende leeftijden, geslachten, etc. incl. hengst die zich als de baas manifesteert. Die hengst wordt dan intraspecifiek als dominant gedefinieerd, maar interspecifiek als volger. Zijn biologische (verschillende!) beloningen voor die dubbelrol komen van twee walletjes.
De uitkomst klopt dan in grote lijnen tenminste een beetje: je krijgt een meersoortige groep, waarin de biologische beloning voor de "leiding" (mensen) de beschikking over de andere soorten is, die daarvoor in ruil de typische bescherming van volgers ontvangen. Die volger-rol is voor sociale diersoorten niet soortvreemd, dus herkenbaar/invulbaar met als enige vreemde eend in de bijt de huiskat. De evolutionaire druk van het geheel lijkt me verdedigbaar. Paarden zijn er misschien wel het meest extreme voorbeeld van; zouden anders allang zijn uitgestorven!
Ben benieuwd of jullie hier iets mee kunnen, of dat ik onzin heb zitten verzinnen :)
Egon